تحلیل و نقد تمایز گردآوری/ داوری در روش‌شناسی علم دینی
Authors
Abstract:
یکی از دیدگاه‌ها در باب علم دینی، کاربست تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری در این مسئله است. در این دیدگاه، مقام گردآوری فرایندی است که محقق از طریق آن به فرضیه‌های جدید می‌رسد و در مقام داوری، درستی آن فرضیه مورد ارزیابی و سنجش قرار میگیرد. این تمایز در جهت ارائه راه‌حلی درخصوص استفاده از پیش‌زمینه‌ها‌ی نظری در فرایندهای علمی از سوی برخی فیلسوفان علم تجربی مطرح شد. تحت تأثیر آرای فیلسوفان موافق این تمایز در فلسفه علم، این تمایز در روش‌شناسی دین‌پژوهی نیز اخذ گردید. بر مبنای چنین مرزبندی دوگانه، دخالت مؤلفه‌های دینی در مقام داوری منتفی بوده و دینیبودن علم مربوط به مقام گردآوری است. این نظریه، از آن جهت که از متقنبودن علم دفاع می‌کند، دیدگاه سودمندی است؛ اما از جهتی که مؤلفه‌های غیرمعرفتی را در مقام داوری و توجیه نقش‌آفرین نمی‌داند، دارای اشکالاتی است. به این دیدگاه، سه نقد عمده وارد است: 1. نقد وجود این تمایز در علم، به‌ویژه مطالعات دینی؛ 2. درهم‌تنیدگی مقام گردآوری و داوری در جریان تولید علم دینی؛ 3. دخالت مؤلفه‌های غیرمعرفتی در هر دو مقام گردآوری/ داوری علم دینی و نه صرفاً در مقام گردآوری. هدف این پژوهش، تبیین و ارزیابی قوتها و ضعفها کاربست این تمایز در علم دینی است.
similar resources
تأملی بر سیر تمایز مقام گردآوری و مقام داوری در فلسفه و روش‌شناسیِ علم
توجیه‌پذیری گزاره‌های معرفتی یکی از دغدغه‌های مهم و اصلی فیلسوفان در تاریخ علم بوده است. طرح تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری نیز در راستای پاسخ‌گویی به این مسأله است. هدف این مقاله، گزارش و تحلیل سیر این تمایز در فلسفه‌ی علم و نقد آن است. مقام گردآوری، ظرف اکتشاف قوانین و نظریه‌ها و مقام داوری، ظرف موجّه‌ساختن آن نظریه‌هاست. موافقان تمایز گردآوری/داوری هر یک بنابر رویکرد فلسفی خویش، خوانش...
full textتأثیر دوگانه‌انگاری مقام گردآوری و مقام داوری در مطالعه‌ی دینی
تمایز مقام گردآوری و مقام داوری تدبیری است که از سوی برخی از فیلسوفان علم برای گریز از نسبیتگرایی ناشی از زمینهمندی معرفت اخذ شده است. مقام گردآوری جایگاه کشف مسائل و فهم فرضیه‌ها و مقام داوری جایگاه سنجش فرضیه‌هاست. برخی از دینپژو‌هان معاصر تحت تأثیر آرای فیلسوفان علم، این تمایز را در فرآیند تشکیل دانش دینی اخذ نمودهاند؛ بدین صورت که معرفت دینی نیز همانند دانش‌های تجربی از دو مقام برخور...
full textبررسی نقادانه دیدگاه مخالفان در ملاک تمایز علم دینی از علم غیر دینی
هدف پژوهش حاضر بررسی تمایز علم دینی از علم غیر دینی در نگاه مخالفان است در این رابطه معتقدند که ملاک و معیاری بر این تمایز وجود ندارد. برای اثبات این مطلب سه مقوم فرضی علم، «موضوع ـ روش ـ غایت» را در مقام ثبوت و اثبات بررسی می‌کند. لذا در مقام ثبوت، دینی بودن را به هیچ معنایی نمی‌پذیرد، اما در مقام اثبات، بین مقام داوری و مقام گردآوری تفکیک می‌کنند و مدعی می‌شوند که تنها در مورد مقام گردآوری اس...
full textاز رئالیسم انتقادی تا علم دینی بررسی و نقد آرای عماد افروغ در باب علم دینی
خود مقدمتاً رویکرد رئالیسم انتقادی را رویکرد هماهنگ‌تری می‌یابد و متعاقباً می‌کوشد با ترکیب حکمت صدرایی با رئالیسم انتقادی و اتخاذ رویکرد معرفت طولی و هماهنگ و افزودن منابع معرفت وحی و شهود به منابع رئالیسم انتقادی، راهی به سوی علم دینی بیابد. کاری که خود وی هم اقرار دارد که هم‌چنان پروژه‌ای ناتمام است. وی با تأیید رویکرد جامعه‌شناختی درون‌گرایانه و پذیرش تأثیر جامعه در محتوای علم، در عین اصرا...
full textبررسی و نقد کتاب «از علم سکولار تا علم دینی»
کتاب از علم سکولار تا علم دینی (گلشنی، 1377/1392) حاصل کوششی برای نقد رویکرد سکولار به علم و دعوت به رویکرد دینی به علم است. مولف در نقد رویکرد سکولار دو گام اساسی برمی دارد. نخست، استدلال می کند که علم نیازمند جهت است؛ جهتی که از جهان بینی دانشمند حاصل می شود. در ضمن این استدلال، مولف به نقد دیدگاه اثبات گرایی (پوزیتیویسم) می‌پردازد و می‌کوشد نشان دهد که علم پیش فرض‌های متافیزیکی دارد. دوم ا...
full textMy Resources
Journal title
volume 25 issue 95
pages 135- 164
publication date 2020-04-20
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023